Vi chất dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển, tăng trưởng của trẻ. Nếu trẻ bị thiếu hụt những vi chất này thì sức đề kháng suy yếu làm trẻ dễ mắc các bệnh cấp và mãn tính, chậm phát triển.
1. Các vi chất thiết yếu cho cơ thể trẻ
- Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành tế bào và niêm mạc. Nếu thiếu vitamin A lâu ngày dẫn tới suy giảm thị lực, làm hỏng giác mạc gây mù lòa vĩnh viễn.
- Nhóm Vitamin B: Vitamin B1 là yếu tố cần thiết để chuyển hóa tinh bột và đường. Vitamin B2 có vai trò thúc đẩy sự phát triển và tăng trưởng của tế bào. Vitamin B6 tham gia vào quá trình chuyển hóa protein, glucid, lipid. Thêm nữa, vitamin B6, B9, B12 còn tham gia vào quá trình tạo máu nên thiếu các loại vitamin này sẽ gây thiếu máu.
- Vitamin D giúp cơ thể hấp thu tốt canxi và phospho trong đường ruột, để hình thành và phát triển hệ xương, răng vững chắc cho trẻ.
Các vi chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể trẻ
- Canxi chiếm tới 98% trong hệ xương và răng của cơ thể nên rất cần thiết đối với trẻ em đang trong giai đoạn phát triển chiều cao. Nếu thiếu canxi sẽ dẫn tới thấp còi, chậm lớn,… Ngoài ra, canxi còn giúp tăng cường chức năng hệ miễn dịch, ổn định hệ thần kinh,… Do đó khi thiếu canxi trẻ hay khóc đêm, đêm ngủ hay giật mình, bị chuột rút,…
- Kẽm tham gia vào thành phần cấu tạo của hơn 300 enzym trong cơ thể. Các enzym này tham gia vào quá trình tổng hợp và phân giải protein và axit nucleic – là những thành phần không thể thiếu của sự sống. Không những thế, kẽm còn giúp kích thích vị giác làm tăng cảm giác ngon miệng cho trẻ, tăng khả năng hấp thu, tăng cường đề kháng, giúp trẻ phát triển chiều cao và trí tuệ. Nếu thiếu kẽm sẽ làm ảnh hưởng đến vị giác khiến trẻ ăn không ngon và dẫn đến chán ăn, suy giảm miễn dịch, ảnh hưởng đến khả năng phát triển trí tuệ và giảm tăng trưởng chiều cao của trẻ.
- Iod là vi chất dinh dưỡng quan trọng trong quá trình tổng hợp hormon tuyến giáp để giúp cơ thể điều hòa thân nhiệt, phát triển hệ xương, đặc biệt là quá trình phát triển của não và hệ thần kinh của trẻ. Trẻ bị thiếu iod trong thời gian dài sẽ dẫn tới bị đần độn, chậm lớn, bướu cổ...
2. Làm gì khi trẻ thiếu vi chất?
Thông thường, nguyên nhân bệnh lý dẫn tới tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ là do trẻ mắc các bệnh đường tiêu hóa khiến quá trình hấp thu vi chất bị ảnh hưởng hoặc những trẻ có hệ miễn dịch kém hay trẻ bị mắc bệnh khiến ăn uống kém dẫn tới thiếu chất. Ngoài ra, tình trạng thiếu vi chất còn gặp ở những trẻ bị nhiễm ký sinh trùng (giun, sán).
Bên cạnh đó, hiện tượng trẻ thiếu vi chất dinh dưỡng còn do khẩu phần ăn kém đa dạng, chưa đáp ứng đủ nhu cầu khuyến nghị các vi chất dinh dưỡng.
Các thực phẩm chứa các vi chất
Do đó, để giải quyết được tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng trước hết cha mẹ cần cải thiện bữa ăn hàng ngày có sử dụng muối iod với đầy đủ 04 nhóm thực phẩm: protein, lipid, glucid, khoáng chất và nhóm vitamin.
- Vitamin A có nhiều trong thịt, gan, cá, trứng, sữa… các loại rau củ quả có màu vàng, đỏ; các loại rau màu thẫm màu; dầu cọ và các loại dầu ăn khác.
- Sắt có trong các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như: đậu nành, các loại rau có lá và bột ngũ cốc; Và thực phẩm nguồn gốc động vật như: thịt bò, trứng, gan, ngao, ốc…
- Thực phẩm giàu vitamin D gồm: dầu gan cá, nhất là ở các loài cá béo, bột ngũ cốc, sữa.
- Nguồn thực phẩm giàu canxi gồm: tôm, tép, cua, cá, rau dền, rau mùng tơi, rau ngót, sữa và các chế phẩm từ sữa...
Cung cấp đủ canxi để trẻ có hệ xương và răng vững chắc
- Các nhóm thực phẩm giàu kẽm như: thuỷ hải sản (hàu, ngao, cua…); gan động vật, lòng đỏ trứng, thịt nạc; thực phẩm họ đậu.
- Nguồn Vitamin B1 dồi dào có trong các loại hạt họ đậu. Vitamin B2 có trong thực phẩm nguồn gốc động vật, sữa, các loại rau, đậu. Vitamin B6 có trong ngũ cốc. Vitamin B9 có trong các loại rau xanh, nấm, đậu, củ, quả, ngũ cốc, thịt và phủ tạng động vật (gan bò, gan gà), Vitamin B12 chủ yếu trong thịt và sản phẩm từ sữa.
Phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho trẻ một cách chủ động và an toàn nhất là thông qua nguồn thực phẩm để bổ sung vitamin và các khoáng chất trong từng bữa ăn. Tuy nhiên, cần lưu ý viẹc chế biến phù hợp để không làm mất đi lượng lớn vitamin và khoáng chất. Ngoài ra có thể lựa chọn các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa các vi chất thiết yếu như: kẽm, canxi, Vitamin A, nhóm Vitamin B(2,6,9,12), Vitamin D,… giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và sức đề kháng cho trẻ - giúp trẻ ăn ngon, tiêu hóa tốt, phát triển khỏe mạnh.
Theo chamconkhoahoc.vn